De gesplitste persoonlijkheid van het OR lid
Veel OR leden zijn zich onvoldoende bewust van hun gespleten persoonlijkheid. Ze hebben namelijk twee petten op: die van medewerker en OR lid. En daar zit wel degelijk een verschil in. In dit artikel leggen we je uit hoe dat zit.
De spagaat van het OR lid
Als OR lid heb je een gesplitste persoonlijkheid. Je bent bezig met vragen zoals: Wat is mijn rol tegenover andere werknemers? Wat kan én mag ik wel of niet met anderen bespreken? Hoe blijf ik evenredig aan mijn collega’s?
Het werk dat je doet in een OR is mooi en vooral impactvol! Je kan echt het verschil maken voor zowel je collega's als de organisatie. Zonder mensen immers geen organisatie en zonder organisatie geen mensen. Je behartigt belangen die anders niet meegenomen zouden worden bij het maken van bepaalde beslissingen. Maar hoe zorg je ervoor dat het werk van de OR en jouw werk als werknemer gescheiden blijven?
De verschillen
- Als medewerker kan je hiërarchische druk voelen vanuit het management, terwijl je als OR lid een gelijkwaardig gesprekspartner bent van de bestuurder.
- Als medewerker hou je je meer bezig met jouw eigen belang of het belang van de afdeling. Als OR lid moet je denken aan het bredere organisatiebelang.
- Als medewerker wil je alles bespreken met je collega’s, maar als OR lid moet je sommige onderwerpen vertrouwelijk behandelen. Vaak kunnen dingen nog niet gedeeld worden, wat echt het gevoel van een spagaat kan veroorzaken: je weet bijvoorbeeld al meer over een reorganisatie of een verhuizing, wat vervelende gevolgen kan hebben voor medewerkers. Hier mag je dan misschien nog niks over zeggen, als deze informatie onder embargo is verstrekt door de bestuurder.
- Als medewerker heb je snel een mening over wat er gebeurt in de organisatie. Als OR lid ben je je ervan bewust dat je je oordeel uitstelt totdat je een volledig beeld hebt wat er aan de hand is.
- Als medewerker overzie je het grotere plaatje vaak niet; je bent voornamelijk bezig met ‘wat betekent dat voor mij?’ Als OR lid begrijp je dat medezeggenschap een spel van geven en nemen is; je bent meer bezig met ‘wat betekent het voor de organisatie in zijn geheel?’
- Als medewerker kan je tegen een bepaald besluit zijn dat door de OR wordt genomen. Maar als OR lid sta je wel achter het besluit van de OR. Naar de organisatie toe moet je als OR een blok vormen en niet een verzameling medewerkers die het met elkaar oneens zijn. Denk hierbij aan de participatieladder.
De twee petten van het OR lid
Denk aan jouw twee functies binnen de organisatie als twee petten. Het is waardevol te weten wanneer je welke pet opzet. Dit ligt aan het onderwerp van gesprek, degene met wie je praat en waar je bent. Het belang van jou als medeweker kan haaks staan op je belang als OR lid. Als OR lid is het je doel om de organisatie te bevorderen in al haar doelstellingen (zowel sociaal als financieel en organisatorisch). Je kan bijvoorbeeld achter een reorganisatie staan als OR lid, ondanks dat het een persoonlijk drama is voor jou als werknemer.
Wanneer zet je welke pet op?
De pet van de werknemer zet je op wanneer je bezig bent met je niet-OR werk en kletst met collega’s, en bijvoorbeeld wanneer je een overleg hebt over zaken die vallen binnen jouw taken en opdrachten. Alles op persoonlijk niveau dus.
De pet van het OR lid zet je op wanneer collega’s naar jou toe komen met zorgen of vragen en wanneer je met OR-werk bezig bent. Je zet deze pet op wanneer het gaat over overkoepelende onderwerpen die verder reiken dan je functie als werknemer. Hiervoor ontwikkel je als het ware antennes. Er kunnen hele waardevolle opmerkingen gemaakt worden op de werkvloer voor jou als OR lid.
Conclusie
Draag je als OR lid altijd je OR-pet of zet je af en toe ook je medewerker pet op? Het is belangrijk om het bewustzijn van deze dubbele identiteit aandacht te geven en concrete afspraken te maken over wat je van elkaar verwacht in de OR. Dit helpt om je OR-collega’s aan te spreken wanneer je het vermoeden hebt dat ze reageren vanuit hun medewerkers identiteit in plaats van als OR lid. Zorg ook dat het onderscheid voor je naaste (niet-OR) collega’s duidelijk is. Je wilt immers ook hun zorgen en input horen. Bewustzijn van het verschil zal uiteindelijk bijdragen aan een effectieve ondernemingsraad, omdat OR leden weten te reageren vanuit hun OR rol in plaats van hun medewerkersrol.
Geschreven door Bob van Weert, organisatie-adviseur bij DeVerandermotOR. Leer meer over Bob bij "het team" of op LinkedIn.