Het IBOB-model voor de OR
Als OR heb je vaak te maken met besluitvormingsprocessen. Denk aan adviesaanvragen over een reorganisatie, een nieuw beloningsbeleid, initiatieven om een verzuim te verlagen, etc. Uitgaande van het IBOB-model vormt de OR een beeld aan de hand van de beschikbare informatie en vormt vervolgens een oordeel. Maar hoe steekt het IBOB-model in elkaar?
Het IBOB-model
IBOB staat voor Informatie, Beeldvorming, Oordeelsvorming en Besluitvorming. Het IBOB-model geeft structuur aan het proces van probleem/uitdaging naar besluit. Door je goed aan de stappen te houden, loop je minder risico om al ergens snel wat van te vinden zonder dat er voldoende tijd is besteed aan het onderzoeken wat er aan de hand is.
Informatie & Beeldvorming
Tijdens de Informatie & Beeldvorming fase wordt het probleem onderzocht. Vragen die hierbij horen zijn: wat weten we? Klopt het wat we (denken te) weten? Wat weten we (nog) niet? Welke informatie hebben we (niet) nodig om tot een goed besluit te komen? Hoe gaan we die ontbrekende informatie verzamelen? Wanneer is er meer bekend? Er zijn verschillende manieren om tot beeldvorming te komen. Dit kan tijdens een reguliere OR vergadering, tijdens een rondje om de tafel, een brainstormsessie, het maken van een mindmap, etc. En ook tijdens een OV-vergadering: dit geeft je de mogelijkheid om door te vragen (‘wat bedoelt u met…?’) en eventuele procesafspraken te maken (‘wanneer kunnen we die extra informatie verwachten?’). Er is in de beeldvormingsfase nog geen ruimte voor discussie. Deze fase gaat met name over een zo compleet mogelijk beeld krijgen. Wat er eventueel uit kan komen is een actieplan om aan meer informatie te komen.
Ordeelsvorming
Als het beeld compleet is, gaan we door naar de Ordeelsvorming. Daarbij moet de OR bepalen wat hun doel is. Waar liggen onze zorgen, risico’s en aandachtspunten? Welke randvoorwaarden zijn er nodig? In deze fase is het van belang om door te vragen naar achterliggende belangen en motivaties. Wat maakt dit besluit voor jou of een ander OR-lid onaanvaardbaar? Het resultaat van deze fase is het in beeld hebben van de belangen, criteria en randvoorwaarden. Deze kunnen beschreven worden in een uitgangspuntennotitie.
Besluitvormingsfase
Tijdens de Besluitvormingsfase gaan we. Over naar de beslissing. Hoe komen we tot een beslissing? Wat gaan we doen? Wat beslissen we? Hoe zorgen we ervoor dat iedereen achter de beslissing staat? Hierbij kan Deep Democracy een goede aanvulling zijn.
De OR is namelijk niet één persoon, het is een groep mensen met allemaal hun eigen persoonlijkheden, ervaringen, competenties, vaardigheden, belangen, normatief kader en wereldbeeld. Die diversiteit kan leiden tot spanningen. Soms zijn de uitgangspunten of waarden en normen van de individuele OR-leden zo verschillend dat zelfs een ogenschijnlijk eenvoudig besluit nemen erg ingewikkeld is. Dat kan leiden tot conflicten of tot een dynamiek waarin sommige mensen niet de ruimte krijgen om te kunnen zeggen wat er gezegd moet worden. Hier wordt de OR minder effectief van en bovendien is het slecht voor de sfeer.
Geschreven door Bob van Weert, organisatie-adviseur bij DeVerandermotOR. Leer meer over Bob bij "het team" of op LinkedIn.
