De rol van de OR bij digitale monitoring op de werkvloer

Digitale monitoring kan vergaande gevolgen hebben voor privacy, vertrouwen en het welzijn van werknemers. Het gevoel dat iedere stap wordt gevolgd, kan leiden tot wantrouwen en stress. Werknemers kunnen zich minder betrokken voelen bij de organisatie als zij het idee hebben dat ze niet worden vertrouwd. Continue monitoring kan ook leiden tot een verhoogde werkdruk en een gevoel van constante prestatiedruk. Dit kan de mentale gezondheid schaden en het risico op verzuim vergroten. Daarnaast kunnen werknemers zich meer gaan richten op meetbare prestaties dan op kwaliteit. Denk aan een klantenservicemedewerker die gesprekken afraffelt om statistieken te halen, wat ten koste kan gaan van klanttevredenheid.

Volgens artikel 27 lid 1l van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) heeft de OR instemmingsrecht bij regelingen die gericht zijn op het controleren van aanwezigheid, gedrag of prestaties van werknemers, de genaamde personeelsvolgsystemen. Dit betekent dat de OR eerst zijn formele positie in dit proces moet claimen, om vervolgens inhoudelijk het gesprek op te starten. Dat start met de vraag naar de nut en noodzaak van de invoering van het nieuwe systeem.

Belangrijke vragen die de OR kan stellen: Wat is het doel van de monitoring? Is dit doel op een minder ingrijpende manier te bereiken? Is de monitoring een oplossing voor een incidenteel probleem, of gaat het om structureel wantrouwen? Hoe wordt de verzamelde data gebruikt? Wie heeft er toegang toe en hoe lang wordt deze bewaard? Wegen de voordelen van monitoring op tegen de nadelen voor privacy en werkplezier? Alleen wanneer de OR overtuigd is van de dringende noodzaak of het nut, en daarbij de randvoorwaarden goed zijn ingevuld, alleen dan kan hij instemmen.

De OR kan bijdragen aan een goede balans tussen de belangen van de werkgever en werknemer. Dit kan door duidelijke afspraken te maken over welke gegevens worden verzameld, waarom en hoe ze worden gebruikt. Maar ook door risico’s te analyseren en te kijken naar de impact van monitoring op privacy, welzijn en autonomie. Of door transparantie te bevorderen, zodat medewerkers volledig worden geïnformeerd over hoe monitoring wordt toegepast.

Naast het stellen van vragen is het dus belangrijk om randvoorwaarden af te spreken met de bestuurder. Worden camera’s opgehangen voor de veiligheid, spreek dan af dat die beelden alleen gezien kunnen worden door veiligheidsfunctionarissen, dat managers ze niet kunnen gebruiken om medewerkers te monitoren en dat deze randvoorwaarden breed gecommuniceerd worden in de organisatie voordat de camera’s worden opgehangen.