Grip op financiering
Mede door de coronapandemie is afgelopen periode in organisaties veel over geld gesproken. Daarbij ging het vooral om het verkrijgen van extra financiering om te kunnen blijven ondernemen. Van subsidies, donaties, leningen en crowdfunding tot extra uitgiftes van aandelen. In dit artikel gaan we in op de rol en mogelijkheden voor een OR om hier een mening over te vormen.
Investering of financiering?
Een OR praat vaak over ‘investeringen’. Dit gaat over de activa (linkerzijde) van de balans. Daarbij gaat het om het aantrekken van middelen om te kunnen ondernemen. Zoals een pand, machines en voorraden.
De financiering betreft de vraag hoe deze investeringen worden betaald. De term ‘financiering’ gaat over het aantrekken van vermogen. In de balans is dit terug te vinden aan de rechterzijde, de passivakant. Passiva is opgebouwd uit eigen vermogen en vreemd vermogen. Financiering gaat dus om het aantrekken van gelden in de vorm van het beschikbaar stellen van geld door eigenaren (eigen vermogen), een lening door een bank/derden of door het krijgen van krediet door een leverancier (beide vreemd vermogen).
Kernmerk van financiering
Het aantrekken van geld heeft altijd consequenties voor een organisatie. Niet iedere financieringsvorm past echter in elke situatie en bij iedere organisatie. De volgende vijf vragen zijn daarom van belang:
- Hoeveel geld is nodig?
- Waar is het geld voor nodig?
- Hoe lang is het geld nodig?
- Wat is de situatie van de organisatie?
- Is het weggeven van zeggenschap een probleem of niet?
Afhankelijk van het antwoord op deze vragen, kan passende financiering gezocht worden. Dit kan worden gevonden in normale traditionele financieringsvormen zoals een banklening, tot de alternatieve vormen als crowdfunding, peer financiering, venture capitalist en private equity. Elke vorm heeft zijn eigen specifieke kenmerken. Het is dus belangrijk je te verdiepen in de voorgestelde financieringsvorm.
De wettelijke kant
Het aantrekken van leningen, het verstrekken van kredieten en het stellen van zekerheden is voor de OR een adviesplichtige aangelegenheid. Natuurlijk wordt dit beperkt door de term ‘belangrijk’. Echter, als de financiering geen normaal te verwachten bedrijfseconomische activiteit is, valt het al snel onder het adviesrecht. Daarbij gaat het niet zozeer om de hoogte van de financiering. Het gaat vooral om de consequenties. Begin daarom om via het informatierecht inzicht te krijgen in financiering zelf.
Interessante onderliggende informatie is dan de financieringsovereenkomst of het onderliggende contract en de financiële overzichten zoals winst-en-verliesrekening alsmede het kasstroomoverzicht. Samen met de bijbehorende kengetallen (“bestuurder, waar wordt de organisatie op gestuurd?”) en een prognose (toekomst) maakt dit de informatievraag compleet.
En de OR?
Een financiering heeft direct effect op de financiële positie van een organisatie. Het begint daarom met het beantwoorden van de vijf vragen. Vervolgens kan gekeken worden naar het effect van bijvoorbeeld rente en aflossingen op de winst-en-verliesrekening. Verder is belangrijk te onderzoeken wat de condities zijn van de lening. Welke afspraken zijn er gemaakt, wat zijn de afgegeven zekerheden, welke risico’s zijn te onderscheiden en wat zijn de consequenties als er niet aan afspraken wordt voldaan?
Onlosmakelijk verbonden met deze vragen is kijken naar kengetallen. Veelal worden afspraken gemaakt over normen die gehaald moeten worden. Een minimum of maximum aan winstgevendheid, ebitda, solvabiliteit, liquiditeit, koers-winstverhouding, cash cover ratio, et cetera. Worden kengetallen niet gehaald, wat is dan de consequentie? Kan de financier de lening opeisen, komt er een boete, wordt er een bewindvoerder aangesteld?
Oftewel: het is belangrijk om een financiering goed te onderzoeken. Een adviesaanvraag is daarbij essentieel. Zoek naar de onderliggende risico’s en afspraken. Kijk ook of de financiering aansluit op het doel; dat is vaak een investering. En onderzoek ook de consequenties voor de financiële positie; van winst-en-verliesrekening tot de balans. Is de organisatie in staat, ook in moeilijke situaties, te voldoen aan alle afspraken?
OR en fincieel management; De financiële geheimen voor de OR ontrafeld
Rob Latten en Jako van Slooten beschrijven in dit boek de financiële processen in de organisatie. Hierdoor ontstaat voor de OR inzicht waardoor hij beter in staat is om de financiële gezondheid, adviesaanvragen en nieuwe plannen beter te beoordelen.
OR en financieel management bestellen?
Dat kan, hier.
Geschreven door Rob Latten, organisatie-adviseur bij DeVerandermotOR. Leer meer over Rob bij "het team" of op LinkedIn.