Diversiteit en inclusie in en rond de OR
Diversiteit en inclusie (D&I) is een actueel thema binnen veel organisaties. Van bewustwordingscampagnes, aanpassingen van werving en selectiemethodieken, flexibele feestdagen, inclusieve taal, vrouwenwerkgroepen, meldprocedures voor discriminatie, toegankelijke werkplekken. Het is een beladen thema, sla de krant maar open of kijk op social media, iedereen heeft er een mening over. Steeds meer ondernemingsraden nemen D&I op in hun speerpunten notitie. Los van het bevorderen van D&I in de organisatie, zoekt de OR vaak ook naar manieren om zelf meer diverse te worden.
Waarom is een diverse OR belangrijk?
Idealiter is de OR een afspiegeling van de organisatie. Dit brengt verschillende perspectieven, ervaringen en ideeën samen die bijdragen aan betere besluitvorming. Ten eerste krijgt de OR op deze manier een bredere kijk op vraagstukken: Diversiteit zorgt ervoor dat problemen en kansen vanuit meerdere invalshoeken worden bekeken, wat leidt tot beter afgewogen beslissingen en betrokkenheid van de gehele achterban (en niet slechts een deel). Een ander voordeel is dat een diverse OR beter kan inspelen op de behoeften van verschillende groepen binnen de organisatie, zoals functiegroepen, afdelingen, regio’s, maar persoonlijke eigenschappen zoals leeftijd, culturele achtergronden, gender, mensen met een ondersteuningsbehoefte etc. Te meer: Verschillende perspectieven stimuleren creativiteit en leiden tot innovatieve oplossingen.
Hoe stimuleer je inclusie binnen de OR?
Inclusie gaat verder dan alleen diversiteit. Het draait erom dat alle leden zich welkom, gewaardeerd en betrokken voelen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Als groep ben je verantwoordelijk om een veilige omgeving te creeeren waar ideeen open besproken worden. Een cultuur waarin iedereen vrijuit kan spreken zonder bang te zijn voor oordeel of uitsluiting, weglachen of onderbreken zijn zaken waar je als voorzitter extra scherp op moet zijn. OR leden kunnen een dergelijke cultuur bevorderen door actief te luisteren (luisteren om te begrijpen, niet luisteren om te reageren).
Het is belangrijk om ruimte te geven aan alle meningen, vooral als ze afwijkend zijn. Dat lijkt initieel vertragend te werken, maar besluiten winnen daarbij uiteindelijk wel aan effectiviteit en je zorgt dat iedereen aangehaakt blijft. Een methodiek zoals Deep Democracy kan hierbij helpen. Daarnaast is het belangrijk om onbewuste vooroordelen die kunnen meespelen in discussies of besluitvorming te (h)erkennen. Trainingen over diversiteit en inclusie kunnen hierbij helpen.
Wanneer de OR een besluit moet vormen, vraag als voorzitter de leden om eerst individueel hun standpunt op te schrijven voordat de plenaire discussie start. Dit geeft iedereen de ruimte om een eigen mening te vormen en verkleint het risico op groupthink—het fenomeen waarbij een dominante stem de discussie onbewust stuurt. Door expliciet te vragen naar wat ieder heeft opgeschreven, stimuleer je een bredere variatie aan perspectieven en voorkom je dat bepaalde meningen overheersen.
Tot slot kun je ook ondersteuning bieden: Geef leden die nieuw zijn in de OR extra begeleiding om hen sneller thuis te laten voelen, bijvoorbeeld via mentoring.
Omgaan met verschillende perspectieven en meningen
In een diverse OR kan het soms lastig zijn om consensus te bereiken, juist omdat er zoveel verschillende perspectieven zijn. Het kan dan lastig zijn om ‘de neuzen dezelfde kant op te laten krijgen’. Verschillen kunnen een kracht worden als je ze goed weet te benutten. Zorg bijvoorbeeld voor een cultuur waarin verschillen niet worden vermeden, maar juist besproken worden. Stel vragen om anderen beter te begrijpen, moedig constructieve feedback aan en focus op het gezamenlijke doel. Breng discussies terug naar wat jullie samen willen bereiken. Dit helpt om meningsverschillen in perspectief te plaatsen. Maak ook ruimte voor reflectie. Plan momenten in om gezamenlijk te evalueren hoe de samenwerking verloopt. Wat gaat goed en wat kan beter? Check regelmatig in of iedereen zich nog goed voelt in de raad.
Conclusie
D&I versterken de OR en helpen bij het nemen van beslissingen die recht doen aan de gehele organisatie. Dit kost moeite: Het vraagt om bewust voorzitterschap en een open houding van alle leden, maar de voordelen zijn de moeite waard. Een diverse en inclusieve OR is niet alleen representatief voor de organisatie, maar ook een krachtige motor voor innovatie, samenwerking en verbinding.
Wil je jouw OR inclusiever maken? Begin met een open gesprek over dit thema en wanneer er genoeg draagvlak is, ga dan op zoek naar een concrete eerste stap die je kunt zetten in het groeien naar een diverse en inclusieve OR.
Geschreven door Bob van Weert, organisatie-adviseur bij DeVerandermotOR. Leer meer over Bob bij "het team" of op LinkedIn.